Energie Samen stapt naar ACM – ‘Veel meer mogelijk op bestaande stroomnetten’
Artikel van Solar Magazine
‘Er is veel meer mogelijk op de bestaande stroomnetten’, aldus Leon Straathof (Energie Samen). ‘Netbeheerders moeten in beweging komen. Daarom stappen wij naar de Autoriteit Consument & Markt (ACM).
Hoe ervaart Energie Samen, de koepel van energiecoöperaties, de huidige Nederlandse congestieproblemen?
‘Wat voor onze achterban geldt, geldt in feite voor alle energieopwekkers. Er kan nog heel veel bij op onze elektriciteitsnetten, zonder onacceptabele risico’s, met name door het toepassen van congestiemanagement. De Nederlandse netbeheerders volgen de bestaande regels echter niet. Ze toonden zich weerbarstig in de vele gesprekken die we hierover met hen aangingen; die leidden niet tot verandering.’
Het gevolg is?
‘Een enorme pijplijn aan gefrustreerde projecten, ook van energiecoöperaties. Dat is niet alleen een deceptie voor hen, het helpt onze energietransitie niet. Vergeet ook niet dat dit lokale partijen betreft. Ze zijn gebonden aan hun regio, kunnen zoals commerciële partijen niet uitwijken naar plekken waar nog wel mogelijkheden zijn volgens de congestiekaart van de netbeheerders. Het moet in hun omgeving gebeuren. Een eerlijk speelveld is nodig.’
Jullie stapten oktober 2024 naar de ACM, samen met energiecoöperatie BijZONder Baarn, omdat Stedin geen transportcapaciteit wilde toekennen aan een zonnepark…
‘Dat was de eerste keer dat we dat deden, maar de afgelopen jaren zagen we een groot aantal vergelijkbare projecten met hetzelfde probleem. ACM oordeelde onder meer dat Stedin te snel transportcapaciteit weigerde. Hoewel de uitspraken in dit geschil principieel zijn, algemeen bindend, hebben we nog een aantal geschillen aan de ACM voorgelegd. Die zijn nog in behandeling,’
Dit zijn vergelijkbare zaken?
‘Ze betreffen ook zonneparken, installaties van 0,15 en 2 megawattpiek. Waar het op neerkomt is dat we sinds november 2022, met het Codebesluit congestiemanagement van ACM, regels rondom transportschaarste en congestiemanagement hebben. Die moeten worden nageleefd. En wat dat betreft is het interessant om de uitspraak aangaande BijZONder Baarn nader onder de loep te nemen.’
Stedin had beter onderzoek moeten doen naar congestiemanagement voordat transport werd geweigerd…
‘Er werden nog eens 3 fundamentele uitspraken gedaan in het kader van deze zaak. Allereerst kwalificeert een partij die alleen nog maar om een aansluiting en transportcapaciteit heeft verzocht volgens ACM als aangeslotene. Wij denken dat dit verstrekkende gevolgen kan hebben voor hoe de netbeheerders omgaan met de wachtlijsten in Nederland.’
Waarom?
‘Je wordt tot nu toe door een netbeheerder pas in de wachtrij geplaatst als je een netaansluiting koopt. Dat is voor energiecoöperaties veelal een onhaalbare zaak. Veel geld aanbetalen en dan jaren moeten wachten op een aansluiting – op zich al een vreemde zaak – is voor hen geen haalbare kaart bij het rondrekenen van projecten. Bovendien zijn aansluiting en transport uit elkaar getrokken in de regelgeving, en niet voor niets. De uitspraak van ACM betekent onzes inziens dat het aanvragen van transportcapaciteit voldoende is om op de wachtrij van een netbeheerder terecht te komen. Ten tweede weerspreekt de ACM het standpunt van Stedin dat de netbeheerder geen congestiemanagement hoeft toe te passen onder een aansluitvermogen van 1 megawatt.’
De consequentie is?
‘Netbeheerders mogen deelname van marktpartijen aan congestiemanagement verplichten. Ze moeten hun aansluiting minder gebruiken tijdens piekmomenten – wanneer dat nodig is om de druk op het stroomnet binnen de perken te houden. Voor die verplichting hanteren netbeheerders een ondergrens van 1 megawatt aansluitvermogen, zoals vastgelegd in de regels. Wat niet mag, is het weigeren van installaties kleiner dan 1 megawatt die vrijwillig congestiemanagement willen toepassen. Dat is echter wel dagelijkse praktijk. De ACM nam dit punt mee in het geschil tussen Stedin en BijZONder Baarn, en stelde dat de netbeheerder verplicht is mee te werken aan congestiemanagement bij dit soort kleinere aanvragen.’
Waardoor deze toch in de wachtrij moeten worden geplaatst?
‘Exact. En de derde uitspraak van de ACM vloeit hieruit voort; het opgetelde regelbare vermogen in de wachtrij dient te worden opgeteld bij de technische grens; de som van de beschikbare transportcapaciteit en het in het gebied aanwezige regelbare vermogen. In andere woorden: het aanbieden van flexibiliteit door de aanvrager van transportvermogen verhoogt dus de technische grens.’
Die ligt op een maximum van 150 procent van de transportcapaciteit…
‘Maar er is doorgaans nog heel veel ruimte om flexibel vermogen toe te voegen. Zo vond TenneT afgelopen april ook die 9,1 gigawatt extra capaciteit voor afname. We kunnen ook voor invoeding veel meer uit de bestaande Nederlandse stroomnetten halen dan we nu doen, ook middels lokale coöperatieve projecten met congestiemanagement. Dat komt ten goede aan onze energietransitie, maar het maakt ook het leven van netbeheerders een stuk gemakkelijker. Zo krijgen ze immers meer tijd om hun stroomnetten op orde te brengen. Het is dus van groot belang dat netbeheerders in beweging gaan komen en de bestaande regels gaan volgen. Wij hopen dat de zaak die we voor de ACM brachten en de zaken die nog lopen daaraan bijdragen.’
